Słownik Archeologii Wysp Brytyjskich: Ziemna konstrukcja liniowa (ang. linear earthwork)

Ilustr. 1. Wał Offy na wzgórzu Llanfair w hrabstwie Shropshire, Anglia. Widać imponujący, dobrze zachowany zachodni wał i wschodni rów.

Słownik Archeologii Wysp Brytyjskich:

Ziemna konstrukcja liniowa

(ang. linear earthwork)

uniwersalna nazwa określająca wszystkie stanowiska czy obiekty archeologiczne w Irlandii i Wielkiej Brytanii wykonane głównie przez wykopanie ziemi (rowy) i spiętrzenie ziemi (wały), które mają podłużne, liniowe formy. Są to często względnie niewielkie obiekty o długości od kilkudziesięciu do kilkuset metrów, ale niekiedy nawet kilku czy kilkudziesięciu i więcej kilometrów, takie jak np. tzw. kursusy (ang. cursuses), przypuszczalnie rytualne konstrukcje neolityczne w formie alej z najbardziej znanym kursusem w Stonehenge (ang. the Stonehenge Cursus), datowanym radiowęglowo na lata 3630 – 3375 p.n.e. (ilustr. 2, 3).

Ilustr. 2. Schematyczny plan części tzw. Zabytku Światowego Dziedzictwa Kulturowego Stonehenge (ang. Stonehenge World Heritage Site) przedstawiający kursus w Stonehenge (opisany jako “The Cursus”), słynny krąg Stonehenge, krąg znany jako Woodhenge, przypuszczalną aleję ceremonialną z epoki brązu (opisaną jako “The Avenue”; najprawdopodobniej ziemną konstrukcję krzywoliniową (ang. curvilinear earthwork) oraz liczne tzw. długie (ang. long barrows) i koliste (ang. round barrows) kurhany grobowe.

Ilustr. 3. Zdjęcie lotnicze części tzw. Zabytku Światowego Dziedzictwa Kulturowego Stonehenge. Widok od strony południowo-wschodniej. Widać krąg Stonehenge i kursus w Stonehenge (na zdjęciu na prawo od kręgu Stonehenge).

Najbardziej znaną ziemną konstrukcją liniową w Irlandii jest tzw. Wał Czarnej Świni (ang. Black Pig’s Dyke), skonstruowany na granicy pomiędzy irlandzkimi prowincjami Ulster i Connacht, pochodzący przypuszczalnie z wczesnej fazy późnej epoki żelaza (datowany na podstawie dat radiowęglowych na okres od 390 – 30 p.n.e.). Wał Czarnej Świni tworzyło prawdopodobnie kilka odcinków kilkukilometrowych fortyfikacji złożonych z rowów, wałów i palisad (o łącznej szerokości dochodzącej do 24 m) usytuowanych na przesmykach pomiędzy torfowiskami i jeziorami.

Najbardziej znaną ziemną konstrukcją liniową z Wielkiej Brytanii (poza fortyfikacjami należącymi do Wału Hadriana) jest tzw. Wał Offy (ang. Offa’s Dyke). Tzw. Wał Offy to wielokilometrowe pozostałości odcinków fortyfikacji ziemnych, składających się z wału (od strony zachodniej) i rowu (od strony wschodniej), o łącznej szerokości dochodzącej do 20 m, zbudowane pomiędzy naturalnymi przeszkodami terenowymi w pobliżu współczesnej granicy pomiędzy Walią i Anglią. Przypuszczalnie większa część tzw. Wału Offy powstała z rozkazu króla Offy, władcy Mercji, jednego z królestw anglosaskich w Brytanii, panującego w latach 757 – 796 n.e., jako fortyfikacja wyznaczająca granicę między królestwem Mercji a walijskim królestwem Powys (ilustr. 1, 4).

Ilustr. 4. Odcinek Wału Offy w okolicy Clun,w hrabstwie Shropshire, Anglia. Widać dobrze zachowany zachodni wał i wschodni rów.

Copyright by toderen, 2009

Explore posts in the same categories: Słownik Archeologii Wysp Brytyjskich

Tagi: aleja ceremonialna, angielski, Anglia, anglosaski, archeologia, Brytania, ceremonia, Connacht, datowanie radiowęglowe, epoka brązu, epoka żelaza, fortyfikacje ziemne, granica, Irlandia, irlandzki, konstrukcja rytualna, kursus, Mercja, neolit, obiekty archeologiczne, Offa, Powys, prehistoria, rów, rytuał, stanowiska archeologiczne, Stonehenge, słownik archeologiczny, Słownik Archeologii Wysp Brytyjskich, Ulster, Walia, walijski, wał, Wał Czarnej Świni, Wał Offy, wczesne średniowiecze, wielokilometrowe fortyfikacje ziemne, Zabytek Światowego Dziedzictwa Kulturowego Stonehenge, zabytki o podłużnych liniowych planach, ziemna konstrukcja liniowa, ziemne fortyfikacje graniczne

You can comment below, or link to this permanent URL from your own site.